سرآمدآنلاین -علی مظفر- هرچند در نگاه سیاست خارجه اسرائیل، اَعراب هیچگاه محلی از اِعراب نداشته و ندارند، اما سیطره کامل آمریکا بر کشورهای عربی به ویژه اُردن، به رغم مخالفت داخلی، قطع رابطه با تل-آویو را مقدور نساخته است.
رویکرد اسرائیل نسبت به اُردن ، تصوری درست بر مبنای کشوری ضعیف در حوزهء اقتصادی، سیاسی و نظامی است و از طرفی مناسبات ویژه آمریکا و اُردن، شرایط ممتازی را برای اثرگذاری اسرائیل بر سیاست های این کشور در منطقه فراهم آورده است. اردن بعد از مصر دومین کشوری است که با اسرائیل پیمان نامه صلح امضاء کرد و این پیمان در سال ۱۹۹۴ به منظور عادی سازی روابط و حل و فصل مناقشات دو سویه با نام پیمان «وادی عربه» شناخته شد که بر اساس آن، اختلافات مربوط به آب و زمین تنظیم و همکاری گسترده‌ای در زمینه گردشگری و تجارت فیمابین اردن و رژیم اسرائیل فراهم و دو کشور موظف شدند از قلمرو خود به عنوان محل حمله نظامی توسط کشور ثالث جلوگیری کنند.
پیمان نامه «وادی عربه» همچننی قراردادی ۲۵ ساله بود که زمین‌های اردن را نیز به صورت استیجاری به رژیم اسرائیل به امانت زراعت واگذار نمود و اکنون که موعد پایان قرارداد رسیده است، اسرائیل تمایل به تمدید و اردن با نارضایتی و در شرایط ضعف نظامی، اقتصادی، سیاسی و عدم مقبولیت داخلی تلاش در فسخ قرارداد دارد که تاکنون نتوانسته است با نخست وزیر افراطی اسرائیل نسبت به این موضوع به توافقی جامع برسد.
از سویی بحران هفتم اکتبر، موج استقلال طلبی و همراهی با ملت فلسطین را در میان کشورهای عربی ایجاد نمود و سیاست تحقیر و زور همراه با فاجعه آفرینی اسرائیل در نوار غزه عرصه را بر مردم کشورهای عربی به ویژه اردن به قدری تنگ نمود که تداوم تظاهرات در امان، مخالفت علنی با رژیم اسرائیل و حمایت خود از مردم بی‌دفاع غزه و برون رفت از توافقات با اسرائیل را روی میز حکام این کشور نهاده است.
آنچه مسلم است؛ ضعف اقتصادی، نظامی و سیاسی حکومت اردن شرایط را برای حرف شنوی از آمریکا و همراهی با رژیم افسارگسیختگی اسرائیل به عنوان خط مقدم جنگ در شرایط بحرانی به ویژه تقابل حتمی ایران و اسرائیل آماده نگه داشته است.
نگاه مردم اردن به مناطق مهم مورد مناقشه بین اردن و رژیم صهیونیستی در کرانه باختری از زمان آغاز فرآیند اشغال سرزمین‌های فلسطینی تاکنون و رفتارهای خارج از عرف و اصول دیپلماتیک اسرائیل بر علیه اردن در توافقات و همچنین کشورهای عربی این حقیقت را آشکار می سازد که دیدگاه اسرائیل به اعراب از بالا به پایین است و در این میان، اردن متغیری است که هیچ گاه تأثیرگذار در خاورمیانه نبوده و می‌تواند بر عکس دیگر همسایگانش همچون؛ عربستان سعودی، عراق، سوریه و مصر که نقشی محوری در تحولات منطقه دارند در بزنگاه‌های مورد نیاز چه به عنوان وطن جایگزین فلسطینیان و چه نقض توافقات مورد استفاده ابزاری قرار گیرد.
به گواه تحلیلگران خاورمیانه، آسوده خاطری اسرائیل در قبال جنگ غزه از سوی اردن و رفتارهای کنترل شده این کشور، شرایط را برای بهره برداری از زمین، آسمان و حتی تجهیزات و تسلیحات نظامی اردنی در قبال رویارویی با ایران فراهم شده است و این درجه اطمینان در تل-آویو وجود دارد که اردن از چارچوب مشخص و حدود تعریف شده قراردادهای نانوشته فیمابین این کشور با آمریکا و اسرائیل خارج نخواهد شد. در نتیجه اردن به عنوان سنگر خط مقدم در برابر هجوم گسترده ایران خواهد بود و قدر مسلم از این تبر زنگ زده می شود در شرایط حاد بر علیه ایران در خط مقدم استفاده شود.
آنچه مسلم است اگر تقابل ایران و اسرائیل از مرحله قول بگذرد و بر اساس فرمان رهبری جمهوری اسلامی ایران که تأکیدی بر «پشیمانی از اشتباه» اسرائیل مبنی بر انتقام خون مستشاران کنسولگری را به مرحله عمل و اجرا در آورد، بی‌گمان در مسیر هجوم مستقیم و گسترده ایران به اسرائیل، اردن نقطه اتکای اسرائیل برای ممانعت از ورود پروازهای ایرانی به شهرهای مورد نظر در فلسطین اشغالی خواهد بود و انگستان و آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی نیز با رصد و هدف قرار دادن پروازهای ایرانی از آسمان اردن، تلاش گسترده در کمک به فرزند نامشروع خود در خاورمیانه خواهند کرد.
بی‌گمان اردن هشدارهای مکرر ایران به کشورهای منطقه نسبت همکاری با اسرائیل در جریان رویارویی را مد نظر دارد اما ضعف در بدنه نظام سیاسی و عدم توانمندی اقتصادی این کشور در منطقه، سیاست اطاعت، سکوت و مدارا را قابل ملاحظه خواهد دانست و بهره‌مندی و برداشت از ذخیره تسلیحاتی‌اش به نفع رژیم اشغالگر قدس را برای بقای حکومت فرزند شاه حسین مفید متصور خواهد شد هر چند که اعتقاد راسخ دارد ایران در قبال همکاری هر کشوری با اسرائیل در رویارویی آینده نه چندان دور اغماضی نخواهد داشت.
بنابراین در رویارویی ایران و اسرائیل کشورهای پیرامون این رژیم واکنش های مختلفی خواهند داشت. سوریه و عراق رویکردی
دیگر و عربستان سعودی نیز به عنوان کشوری محوری به ظاهر سیاست بی طرفی و مصر همچون اردن بی اعتنا به هشدار ایرانیان، هدفمند همچون اردن همراه با رژیم اشغالگر قدس در منازعه تاریخی بعد از جنگ اعراب و اسرائیل شرکت خواهد داشت.
کارشناس امور بین الملل مجلس شورای اسلامی
